Vừa qua, câu chuyện đau lòng về cháu bé bị mẹ kế Nguyễn Võ Quỳnh Trang và cha ruột đánh đập tàn nhẫn dẫn đến tử vong khiến cho cả xã hội và những người làm cha mẹ đều vô cùng phẫn nộ. Trước tội trạng được xem là mất hết nhân tính cần loại bỏ khỏi xã hội, Hội đồng xét xử tuyên phạt Nguyễn Võ Quỳnh Trang mức án tử hình về tội giết người, 3 năm tù về tội hành hạ người khác, tổng hợp hình phạt là tử hình. Tuyên phạt Nguyễn Kim Trung Thái 3 năm tù về tội hành hạ người khác, 5 năm tù về tội che giấu tội phạm, tổng hợp hình phạt chung là 8 năm tù.
Vậy nếu đã bị kết án tử hình, trong quá trình thụ án đối tượng này có được hưởng đặc xá hay không và đặc xá chỉ được áp dụng cho những trường hợp nào? Đây là một câu hỏi lớn mà nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về đoạn đường tiếp theo những tử tù này có nhận được.
I. Định nghĩa về hoạt động đặc xá:
Căn cứ tại quy định khoản 1 Điều 3 Luật Đặc xá năm 2018 thì đặc xá được hiểu là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.
Trong đó, theo khoản 1 Điều 40 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật này quy định. Ngoài ra, tù có thời hạn là buộc người bị kết án phải chấp hành hình phạt tại cơ sở giam giữ trong một thời hạn nhất định. Còn tù chung thân là hình phạt tù không thời hạn được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức bị áp dụng hình phạt tử hình.
Theo đó, thẩm quyền đặc xá sẽ thuộc về Chủ tịch nước và áp dụng cho người bị kết án tù có thời hạn, tù chung thân, không áp dụng cho người bị kết án tử hình, người đang bị tạm giam, tạm giữ hoặc đang bị truy tố.
Từ đó, có thể thấy không phải trường hợp nào người phạm tội cũng được hưởng sự khoan hồng của pháp luật, các hình phạt như tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình là những hình phạt khác nhau được áp dụng đối với những người phạm tội. Tùy theo loại tội phạm và mức độ phạm tội mà việc áp dụng hình phạt đối với những người phạm tội sẽ khác nhau. Bên cạnh sự nhân đạo, mang tính giáo dục thì những hình phạt được đưa ra nhằm mục đích trừng trị nghiêm khắc những người phạm tội.
II. Điều kiện để được hưởng Đặc xá:
Theo quy định tại Điều 11 Luật Đặc xá năm 2018, được hướng dẫn bởi Điều 4 Nghị định 52/2019/NĐ-CP ngày 14 tháng 6 năm 2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Đặc xá thì để được đặc xá, mỗi đối tượng chịu hình phạt khác nhau sẽ phải thỏa mãn những điều kiện khác nhau, cụ thể như sau:
Đối với người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn
– Có nhiều tiến bộ, ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự;
– Đã chấp hành án phạt tù được một thời gian nhưng ít nhất 1/3 thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 14 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn;
Người bị kết án về tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế – xã hội; tội phá hoại nhằm chống chính quyền nhân dân; tội trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân;
Người bị kết án từ 10 năm tù trở lên về một trong các tội quy định tại Chương các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người do cố ý;
Người bị kết án từ 07 năm tù trở lên về tội cướp tài sản; tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; tội sản xuất trái phép chất ma túy; tội mua bán trái phép chất ma túy; tội chiếm đoạt chất ma túy của Bộ luật Hình sự đã chấp hành án phạt tù được một thời gian nhưng ít nhất là 1/2 thời gian đối với trường hợp bị kết án phạt tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù;
Đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 17 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn.
– Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí;
– Đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với người bị kết án phạt tù về các tội phạm tham nhũng hoặc tội phạm khác do Chủ tịch nước quyết định trong mỗi lần đặc xá;
– Đã thi hành xong hoặc thi hành được một phần nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác nhưng do lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn thuộc trường hợp chưa có điều kiện thi hành tiếp phần còn lại theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự đối với người bị kết án phạt tù không thuộc trường hợp quy định tại điểm d khoản này.
Trường hợp phải thi hành nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với tài sản không thuộc sở hữu của Nhà nước thì phải được người được thi hành án đồng ý hoãn thi hành án hoặc không yêu cầu thi hành án đối với tài sản này;
– Khi được đặc xá không làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự;
– Không thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 12 của Luật này.
Theo khoản 1 Điều 3 Luật Đặc xá năm 2018 có quy định về hình thức đặc xá chỉ được áp dụng đối với người bị kết án là phạt tù có thời hạn và tù chung thân. Còn đối với người bị tuyên án là hình phạt tử hình thì không áp dụng được thủ tục đặc xá.
Đối với bản án tử hình được thi hành, nếu Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao không kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm và người bị kết án không có đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước.
– Trong trường hợp bản án tử hình bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm mà Hội đồng giám đốc thẩm, Hội đồng tái thẩm Tòa án nhân dân tối cao quyết định không chấp nhận kháng nghị và giữ nguyên bản án tử hình, thì Tòa án nhân dân tối cao phải thông báo ngay cho người bị kết án biết để họ làm đơn xin ân giảm án tử hình.
– Trong trường hợp người bị kết án xin ân giảm hình phạt tử hình thì bản án tử hình được thi hành sau khi Chủ tịch nước bác đơn xin ân giảm.
Vậy với tử tù Nguyễn Võ Quỳnh Trang sẽ không thể được hưởng khoan hồng của pháp luật trước những hành vi tàn độc, vô nhân tính của mình bởi Trang tự nguyện viết đơn rút kháng cáo vì tự nhận thấy tội trạng của mình không thể dung thứ.
Trên đây là một số thông tin công ty Luật Winlegal gửi tới đọc giả quan tâm, mọi vướng mắc về pháp lý vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH WINLEGAL
Lô 09 khu N1 ngõ 1, Nguyễn Hoàng Tôn, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, TP. Hà Nội
Điện thoại: 0246.29.33.222
Huyền Vũ
