Trong trường hợp cần thiết, cơ quan tố tụng sẽ áp dụng biện pháp cưỡng chế đối với bị can, bị cáo. Trong phạm vi bài viết này, công ty luật Winlegal sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về biện pháp cưỡng chế trong tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật.
I. Cơ sở pháp lý
- Bộ luật tố tụng hình sự 2015
II. Biện pháp cưỡng chế là gì?
Cưỡng chế hình sự là một biện pháp mà nhà nước sử dụng quyền lực của mình để buộc người có liên quan đến một vụ án hình sự phải tuân theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Điều này nhằm đảm bảo tính công bằng và sự hiệu quả của hệ thống pháp luật trong việc xử lý các vấn đề liên quan đến tội phạm.
Đối tượng bị áp dụng: các cá nhân tham gia vào quá trình tố tụng hình sự, như người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, người làm chứng và người bị hại. Một số trường hợp có thể có cả pháp nhân.
Cơ quan có thẩm quyền áp dụng: cơ quan tiến hành tố tụng
Mục đích: Bảo đảm hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án khi cần thiết.
III. Các biện pháp cưỡng chế
Theo quy định tại Điều 126 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì có 04 biện pháp cưỡng chế, bao gồm: áp giải, dẫn giải, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản.
1. Biện pháp áp giải, dẫn giải
Theo quy định tại Điều 127 Bộ luật Tố tụng hình sự, các biện pháp áp giải và dẫn giải được áp dụng trong các trường hợp cụ thể như sau:
– Biện pháp áp giải có thể được áp dụng đối với người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp hoặc người bị buộc tội. Trong đó: Người bị buộc tội gồm người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo.
– Biện pháp dẫn giải được áp dụng trong các trường hợp sau:
+ Người làm chứng trong trường hợp họ không có mặt theo giấy triệu tập mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan.
+ Người bị hại trong trường hợp họ từ chối việc giám định theo quyết định trưng cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan.
+ Người bị tố giác hoặc người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó liên quan đến hành vi phạm tội đã được khởi tố vụ án, đã được triệu tập mà vẫn vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan.
– Thẩm quyền ra quyết định áp giải/dẫn giải: Các điều tra viên, cấp trưởng của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Kiểm sát viên, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, và Hội đồng xét xử.
-Lưu ý:
+ Không được bắt đầu việc áp giải, dẫn giải người vào ban đêm.
+ Không được áp giải, dẫn giải người già yếu hoặc người bị bệnh nặng trừ khi có xác nhận từ cơ quan y tế về tình trạng sức khỏe của họ.
2. Biện pháp kê biên tài sản
– Biện pháp kê biên tài sản chỉ áp dụng đối với bị can hoặc bị cáo trong trường hợp liên quan đến các tội mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tiền hoặc có khả năng bị tịch thu tài sản hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại.
– Thực hiện kê biên đối với phần tài sản tương ứng với mức tiền có thể bị phạt, bị tịch thu, hoặc cần phải bồi thường thiệt hại. Điều này đảm bảo tính hợp lý và tỷ lệ trong việc kê biên tài sản của bị can hoặc bị cáo.
– Tài sản bị kê biên sẽ được giao cho chủ tài sản hoặc người quản lý hợp pháp của họ hoặc người thân thích của họ để bảo quản.
Người được giao nhiệm vụ bảo quản tài sản phải tuân thủ nghiêm ngặt và không được thực hiện bất kỳ hành vi nào như tiêu dùng, chuyển nhượng, đánh tráo, cất giấu, hoặc hủy hoại tài sản bị kê biên. Nếu họ vi phạm quy định này, họ sẽ chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự.
– Khi thực hiện biện pháp kê biên tài sản, người tiến hành sẽ lập biên bản, ghi rõ tên và tình trạng từng tài sản bị kê biên. Biên bản kê biên này sẽ được lập thành bốn bản:
+ Một bản được giao ngay cho bị can, bị cáo hoặc người đủ 18 tuổi trở lên trong gia đình hoặc người đại diện của bị can, bị cáo sau khi kê biên xong.
+ Một bản giao ngay cho chính quyền xã, phường, thị trấn nơi có tài sản bị kê biên để theo dõi và thực hiện quản lý.
+ Một bản được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp để theo dõi quá trình thực hiện biện pháp kê biên.
+ Một bản đưa vào hồ sơ vụ án để bảo đảm tính minh bạch và đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan đối với biện pháp kê biên tài sản.
– Khi tiến hành kê biên tài sản phải có mặt những người:
+ Bị can, bị cáo hoặc người đủ 18 tuổi trở lên trong gia đình hoặc người đại diện của bị can, bị cáo;
+ Đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn nơi có tài sản bị kê biên;
+ Người chứng kiến.
3. Biện pháp phong tỏa tài khoản
-Biện pháp phong tỏa tài khoản chỉ áp dụng đối với người bị buộc tội về tội mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tiền, bị tịch thu tài sản hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại khi có căn cứ xác định người đó có tài khoản tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.
– Chỉ phong tỏa số tiền trong tài khoản tương ứng với mức có thể bị phạt tiền, bị tịch thu tài sản hoặc bồi thường thiệt hại.
– Phải giao quyết định phong tỏa tài khoản cho Tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản của người bị buộc tội hoặc tài khoản của người khác có liên quan đến hành vi phạm tội của người bị buộc tội.
-Ngay sau khi nhận được lệnh phong tỏa tài khoản, phải thực hiện ngay việc phong tỏa tài khoản và lập biên bản về việc phong tỏa tài khoản.
– Biên bản về việc phong tỏa tài khoản được lập thành năm bản, trong đó một bản được giao ngay cho người bị buộc tội, một bản giao cho người khác có liên quan đến người bị buộc tội, một bản gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp, một bản đưa vào hồ sơ vụ án, một bản lưu tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.
Có thể thấy biện pháp cưỡng chế trong tố tụng hình sự là biện pháp quan trọng góp phần đảm bảo cho hoạt động tố tụng được diễn ra xuyên suốt, đúng trình tự theo quy định pháp luật.
Trên đây là những giải đáp về biện pháp cưỡng chế trong tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật. Quý khách có nhu cầu muốn tìm hiểu thông tin xin liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH WINLEGAL
Trụ sở chính (văn phòng giao dịch): Lô 09 khu N1 ngõ 1, đường Nguyễn Hoàng Tôn, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, TP. Hà Nội
Điện thoại: 0246.29.33.222/ 0976.718.066
Chuyên viên: Thảo My
Ngày xuất bản: 27/12/2023
