Mục lục
1. Miễn hình phạt là gì?
Miễn hình phạt là trường hợp cụ thể khi Tòa án quyết định hình phạt, Tòa án quyết định miễn cho pháp nhân thương mại hoặc người phạm tội hình phạt mà đáng ra họ phải chịu theo quy định Bộ luật hình sự.
Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định về miễn hình phạt với các chủ thể của tội phạm như sau:
Điều 59. Miễn hình phạt
“Người phạm tội có thể được miễn hình phạt nếu thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 54 của Bộ luật này mà đáng được khoan hồng đặc biệt nhưng chưa đến mức được miễn trách nhiệm hình sự.”
Điều 88. Miễn hình phạt
“Pháp nhân thương mại phạm tội có thể được miễn hình phạt khi đã khắc phục toàn bộ hậu quả và đã bồi thường toàn bộ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra.”
2. Điều kiện được miễn hình phạt như sau:
2.1 Trường hợp chủ thể của tội phạm là cá nhân
Theo Điều 59 Bộ luật hình sự 2015 thì người phạm tội có thể được miễn hình phạt nếu thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 54 của Bộ luật hình sự mà đáng được khoan hồng đặc biệt nhưng chưa đến mức được miễn trách nhiệm hình sự.
Khoản 1 và khoản 2 Điều 54 Bộ luật hình sự quy định như sau:
“1.Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật khi người phạm tội có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật này.,
2.Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng không bắt buộc phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật đối với người phạm tội lần đầu là người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể.”
Như vậy, người phạm tội có thể được miễn hình phạt trong các trường hợp phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ, hoặc người phạm tội lần đầu là người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể và đáng được khoan hồng đặc biệt, nhưng chưa đến mức được miễn trách nhiệm hình sự. Những trường hợp này thông thường là: Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng; phạm tội vì bị người khác đe dọa, cưỡng bức; phạm tội do lạc hậu hoặc là người phạm tội tự thú…
2.2 Trường hợp chủ thể của tội phạm là pháp nhân thương mại
Theo Điều 88 Bộ luật hình sự thì pháp nhân thương mại phạm tội có thể được miễn hình phạt khi đã khắc phục toàn bộ hậu quả và đã bồi thường toàn bộ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra. Theo đó, pháp nhân thương mại cần hoàn thiện xong các việc bao gồm khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại để được Tòa án xem xét khi quyết định hình phạt.
3. Bất cập trong quy định miễn hình phạt:
Thứ nhất, cách thức quy định về miễn hình phạt theo Điều 59 của BLHS chưa hợp lý dẫn đến những cách hiểu khác nhau. Đó là, nội dung Điều 59 nêu các điều kiện để được miễn hình phạt nhưng lại dẫn chiếu điều kiện này gián tiếp qua điều luật khác là Điều 54 quy định về quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt; từ đó, tiếp tục dẫn chiếu sang khoản 1 Điều 51 BLHS năm 2015, rồi lại dẫn chiếu ngược trở lại để xem có đáp ứng đủ điều kiện hay không. Như vậy, cách xây dựng này của nhà làm luật đã gây nên sự khó hiểu và gặp vướng mắc trong thực tiễn áp dụng.
Thứ hai, xét về điều kiện thứ nhất để được miễn hình phạt trong Điều 59, “người phạm tội có thể được miễn hình phạt nếu thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 54”, thì việc sử dụng từ “và” như quy định hiện nay sẽ được hiểu là Điều 59 chỉ xác định 01 trường hợp miễn hình phạt, đó là người bị kết án có đủ các điều kiện quy định ở khoản 1 và khoản 2 Điều 54 BLHS năm 2015. Cách hiểu như vậy đã thu hẹp phạm vi miễn hình phạt đối với người bị kết án, theo đó, ngoài các điều kiện người bị kết án phải có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, đáng được khoan hồng đặc biệt thì họ còn phải là người phạm tội lần đầu và là người giúp sức trong vụ án đồng phạm với vai trò không đáng kể. Như vậy, việc miễn hình phạt sẽ chỉ được áp dụng trong các vụ án có đồng phạm, trong khi có những vụ án chỉ có một bị cáo nhưng tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và các tình tiết khác của vụ án thể hiện việc áp dụng hình phạt đối với người phạm tội là không cần thiết thì họ lại không được miễn hình phạt.
Bài viết trên đây đã nói ngắn gọn quy định về miễn hình phạt mà bạn quan tâm. Với đội ngũ Luật sư, chuyên viên nhiều năm kinh nghiệm, Công ty Luật TNHH Winlegal cung cấp dịch vụ pháp lý theo quy định của pháp luật, đảm bảo triển khai nhanh, uy tín cho khách hàng. Mọi nhu cầu cần hỗ trợ tư vấn pháp lý xin vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH WINLEGAL
Lô 09 khu N1 ngõ 1, đường Nguyễn Hoàng Tôn, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, TP. Hà Nội
Điện thoại: 0246.29.33.222/0976.718.066
Chuyên viên: Ms. Thương
