Phân biệt thuế trực thu và thuế gián thu

Thuế được hiểu là quy định của nhà nước đối với những đối tượng phải thực hiện nghĩa vụ tài chính. Bên cạnh đó, thuế còn mang tính không đối giá và không hoàn trả. Một số loại thuế phổ biến như: Thuế thu nhập cá nhân, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế xuất nhập khẩu… Đối với từng loại thuế, người chịu thuế và người nộp thuế sẽ khác nhau, từ đó ra đời 2 khái niệm Thuế trực thu và Thuế gián thu.

I. Thuế trực thu và thuế gián thu là gì?

– Đối với thuế trực thu: là loại thuế mà người chịu thuế đồng thời là người nộp thuế; thu trực tiếp vào khoản thu nhập, lợi ích thu được của các tổ chức kinh tế hoặc cá nhân.

– Đối với thuế gián thu: là loại thuế mà người chịu thuế không đồng thời là người nộp thuế; cụ thể: loại thuế này do các nhà sản xuất, thương nhân hoặc người cung cấp dịch vụ nộp cho Nhà nước thông qua việc cộng số thuế này vào giá bán cho người tiêu dùng chịu.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý dù là loại thuế nào thì cũng đều có đóng góp vô cùng quan trọng trong xã hội hiện tại nếu không có thuế nhà nước sẽ không thể hoạt động vững mạnh bởi lẽ: Thuế được coi là khoản thu quan trọng nhất, mang tính chất ổn định lâu dài và khi nền kinh tế càng phát triển thì khoản thu này càng tăng.

II. Phân biệt thuế trực thu và thuế gián thu

Tiêu chí	Thuế trực thu	Thuế gián thu
Đối tượng chịu thuế	Người chịu thuế đồng thời là người nộp thuế.	Người chịu thuế không đồng thời là người nộp thuế
Mức độ tác động của thuế	Ít tác động vào giá cả thị trường bởi vì loại thuế này đánh trực tiếp vào kết quả kinh doanh và phải dựa vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.	Tác động trực tiếp đến giá cả thị trường thông qua giá bán hàng hóa, dịch vụ
Tính chất	Lũy tiến: Thu nhập càng cao, thuế thu càng nhiều	Lũy thoái: Mức độ đóng tỉ lệ nghịch với thu nhập
Mức độ quản lý	Khó thu hơn bởi lẽ phải dựa vào kết quả kinh doanh; Tuy nhiên kết quả kinh doanh của các tổ chức, cá nhân khó quản lý, kiểm soát được do nhiều doanh nghiệp tìm cách trốn thuế, thanh toán bằng tiền mặt nên rất khó thu.	Dễ thu hơn vì được cấu thành giá bán hàng hóa, dịch vụ, người tiêu dùng khó “nhận biết” được.
Phương thức điều tiết	Điều tiết trực tiếp vào thu nhập của các đối tượng chịu thuế.	Điều tiết gián tiếp thông qua giá bán hàng hóa dịch vụ.
Ưu điểm	Kiềm chế lạm phát, giảm bất bình đẳng và đảm bảo được công bằng giữa những người chịu thuế.	Dễ dàng hơn cho cơ quan thuế thu thuế và không thể trốn thuế.
Hạn chế	Thuế trực thu là một loại thuế rất khó thu. Mặc dù chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp ngăn chặn các việc trốn thuế, nhưng thực tế vẫn có nhiều hành vi gian lận mà qua đó các cá nhân và doanh nghiệp có thể trốn tránh hoặc nộp thuế ít hơn mức mà họ cần đóng.	Thuế gián thu khó đảm bảo công bằng giữa những người nộp thuế vì mọi người dù có thu nhập thấp hay thu nhập cao đều phải nộp thuế gián thu với tỷ lệ như nhau.
Ví dụ	– Thuế thu nhập cá nhân; – Thuế thu nhập doanh nghiệp; – Thuế chuyển nhượng quyền sử dụng đất);	– Thuế tiêu thụ đặc biệt; – Thuế giá trị gia tăng; – Thuế xuất nhập khẩu; – Thuế bảo vệ môi trường,…