Theo Điều 16 Bộ luật hình sự năm 2015 xác định người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm. Bởi vì trường hợp tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội, người phạm tội về mặt chủ quan ý chí cũng như lý trí đã hoàn toàn tự nguyện từ bỏ hẳn ý định phạm tội của mình, không còn mong muốn thực hiện tội phạm “đến cùng” như ở trường hợp phạm tội chưa hoàn thành. Hơn nữa ta xét về mặt khách quan, hành vi đã thực hiện của người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội chưa có tính nguy hiểm đầy đủ của tội phạm muốn thực hiện vì chưa thoả mãn hết các dấu hiệu của cấu thành tội phạm. Chính vì điều đó mà hành vi đã thực hiện của người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được coi như đã mất tính nguy hiểm của tội phạm muốn thực hiện. Do vậy, việc miễn trách nhiệm hình sự “về tội định phạm ” cho người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là có cơ sở và có căn cứ.
Tuy nhiên cũng tại điều luật đã xác định, nếu hành vi thực tế đã thực hiện có đủ các dấu hiệu của tội phạm khác thì người đó phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này.
Ví dụ: Chủ thể tội giết người trong khi đang thực hiện tội phạm đã tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội sẽ được miễn trách nhiệm hình sự về tội giết người (Điều 123 BLHS) nhưng người đó phải chịu trách nhiệm hình sự về tội cố ý gây thương tích (Điều 134 BLHS) nếu hành vi đã thực hiện (trước khi dừng lại) thỏa mãn các dấu hiệu của tội phạm này. Vậy với ví dụ, người phạm tội lúc đầu mong muốn giết người nhưng họ sau khi đánh, đấm nạn nhân bị thương nặng đủ cấu thành tội cố ý gây thương tích thì họ đã tự từ bỏ và không tiếp tục thực hiện.
Bên cạnh đó, quy định về việc miễn trách nhiệm hình sự đối với hành vi tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội về tội định phạm thể hiện bản chất tính nhân đạo của nhà nước, khoan hồng đối với những người đã lỡ bước vào con đường phạm tội nhưng kịp thời ý thức được tội lỗi của mình, kịp thời dừng hành vi phạm tội, không gây ra nguy hiểm cho xã hội. Điều này cũng phù hợp với quan điểm của Đảng và Nhà nước trong việc phòng ngừa tội phạm. Điều này rõ ràng đã góp phần hạn chế bớt những thiệt hại nguy hiểm có thể xảy ra cho xã hội.
Đối với trường hợp hành vi của người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội đã thực hiện thỏa mãn các dấu hiệu của một tội phạm khác, thì người đó phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này.
Ví dụ: một người có ý định giết người đã dùng dao chém gây thương tích người khác, sau đó người đó đã tự ý nửa chừng chấm dứt việc giết người thì người đó được miễn trách nhiệm hình sự về tội giết người tuy nhiên hành vi đâm chém đã gây tỷ lệ thương tích là 30% thì người đó có thể phải chịu trách nhiệm về tội cố ý gây thương tích theo quy định pháp luật.
- Ý nghĩa của chế định tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội:
Đối với thực tiễn xét xử: thông qua quy định chế định tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội trong Bộ luật hình sự có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Tạo nên sự nhất quán và đồng bộ trong việc áp dụng chế định, là cơ sở để xác định Trách nhiệm hình sự cho người phạm tội khi họ đã tự nguyện không tiếp tục thực hiện tội phạm dù không có gì ngăn cản.
Đối với người phạm tội: Tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc cho người đang chuẩn bị phạm tội hoặc đã bắt tay vào thực hiện tội phạm tự nguyện chấm dứt việc phạm tội lựa chọn được cách xử xự để được miễn trách nhiệm hình sự, hưởng khoan hồng của pháp luật, do đó đây là cơ sở để phòng ngừa tội phạm.
Đối với Nhà nước và xã hội: thể hiện rõ nét chính sách hình sự nhân đạo của Đảng và Nhà nước ta, phù hợp với mục đích, nhiệm vụ của luật hình sự, đặc biệt là mục đích của hình phạt, nhằm hạn chế những thiệt hại có thể gây ra cho các quan hệ xã hội, góp phần vào sự tiến bộ của xã hội.
Bài viết trên đây đã phân tích ngắn gọn thế nào là tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội mà bạn quan tâm. Với đội ngũ Luật sư, chuyên viên nhiều năm kinh nghiệm, Công ty Luật TNHH Winlegal cung cấp dịch vụ pháp lý theo quy định của pháp luật, đảm bảo triển khai nhanh, uy tín cho khách hàng. Mọi nhu cầu cần hỗ trợ tư vấn pháp lý xin vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH WINLEGAL
Lô 09 khu N1 ngõ 1, đường Nguyễn Hoàng Tôn, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, TP. Hà Nội
Điện thoại: 0246.29.33.222/0976.718.066
Chuyên viên: Ms. Thương
