Trước hết, để biết cách xử lý tài sản vô chủ thì cần phải nắm được định nghĩa về tài sản vô chủ. Theo đó, tài sản vô chủ là loại tài sản mà chủ sở hữu đã từ bỏ quyền sở hữu với tài sản đó. Định nghĩa này được nêu tại khoản 1 Điều 228 Bộ luật Dân sự hiện hành năm 2015.
Trong đó, có các loại tài sản gồm bất động sản và động sản, là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.
Việc sở hữu tài sản được hiểu một người có quyền sở hữu với tài sản đó. Tức là, người này có quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt với tài sản đó.
Khi một người từ bỏ quyền sở hữu cũng đồng nghĩa người này đã từ bỏ quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản đó và tài sản đó sẽ trở thành tài sản vô chủ.
2. Có được coi tài sản vô chủ là tài sản của mình không?
Có thể thấy, không phải mọi tài sản vô chủ đề có thể trở thành tài sản của mình mà để được trở thành tài sản của người nhặt được, người tìm thấy tài sản vô chủ thì phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của Bộ luật Dân sự.
Cụ thể, để xác định tài sản vô chủ có thể thuộc sở hữu của mình không, cần căn cứ vào Điều 228 Bộ luật Dân sự như sau
Khi xác định chính xác tài sản đó là vô chủ
Người phát hiện tài sản vô chủ hoặc đang quản lý tài sản này sẽ được sở hữu nếu tài sản vô chủ là động sản (quần áo, xe máy, xe đạp…) trừ trường hợp luật có quy định khác;
Tài sản vô chủ sẽ thuộc về Nhà nước nếu là bất động sản.
Khi không xác định được ai là chủ sở hữu:
Thông báo cho Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã hoặc công an cấp xã nơi gần nhất.
Giao nộp cho UBND cấp xã hoặc công an cấp xã nơi gần nhất và được ghi lại trong biên bản nêu rõ các thông tin sau đây: Họ và tên, địa chỉ của người giao nộp tài sản; người nhận là ai, thông tin về tài sản gồm tình trạng, số lượng, khối lượng của tài sản giao nộp.
Theo đó, hai cơ quan này sẽ phải thực hiện thủ tục thông báo công khai để chủ sở hữu tài sản đó biết mà nhận lại. Sau khi đã có kết quả xác định chủ sở hữu, UBND cấp xã hoặc công an cấp xã phải thông báo cho người phát hiện hoặc nhặt được tài sản biết về chủ sở hữu của tài sản này.
Tuy nhiên, nếu sau một khoảng thời gian quy định mà vẫn không xác định được ai là chủ sở hữu tài sản thì người phát hiện tài sản có thể trở thành chủ sở hữu của tài sản đó nếu tài sản là động sản. Thời gian thông báo là sau 01 năm.
Đây là trường hợp chiếm hữu có căn cứ pháp luật được quy định chi tiết tại điểm d khoản 1 Điều 165 Bộ luật Dân sự năm 2015.
Đồng thời, nếu sau 05 năm thông báo công khai việc tài sản vô chủ là bất động sản mà vẫn không xác định được ai là chủ sở hữu của nó thì bất động sản đó sẽ thuộc về Nhà nước và người phát hiện bất động sản vô chủ sẽ được nhận một khoản tiền thưởng theo quy định tại Nghị định 29/2018/NĐ-CP.
Cụ thể, theo Điều 30 Nghị định 29 nêu trên, mức chi thưởng trong trường hợp này như sau:
Nếu đã có tiêu chuẩn, định mức, chế độ: Thực hiện theo quy định đó.
Nếu chưa có: Cơ quan quyết định mức chi cụ thể. Trong trường hợp này cơ quan có thẩm quyền là UBND cấp tỉnh.
Mức thưởng cho cá nhân phát hiện và giao nộp tài sản vô chủ khi ngẫu nhiên tìm thấy và giao nộp hoặc cung cấp thông tin chính xác về tài sản vô chủ.
STT
Giá trị tài sản vô chủ
Tỉ lệ trích thưởng
1
Đến 10 triệu đồng
30%
2
Trên 10 – 100 triệu đồng
15%
3
Trên 100 triệu đồng – 01 tỷ đồng
7%
4
Trên 01 – 10 tỷ đồng
1%
5
Trên 10 tỷ đồng
0,5%
Nếu phát hiện và cung cấp thông tin chính xác về tài sản vô chủ là di tích lịch sử – văn hóa, bảo vật quốc gia, di vật, cổ vật, tài sản thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia: Mức tiền thưởng bằng 50% mức trên.
Nếu phát hiện và cung cấp thông tin chính xác về tài sản vô chủ không phải là di tích lịch sử – văn hóa, bảo vật quốc gia, di vật, cổ vật, tài sản thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia: Mức tiền thưởng bằng 30% mức trên.
Trên đây là một số quy định về xử lý tài sản vô chủ, WINLEGAL vừa chia sẻ với các bạn. Qúy khách có nhu cầu muốn tìm hiểu thêm thông tin xin liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH WINLEGAL
Trụ sở chính (văn phòng giao dịch): Lô 09 khu N1 ngõ 1, đường Nguyễn Hoàng Tôn, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, TP. Hà Nội
