Theo quy định của pháp luật, việc uống rượu bia gây tai nạn giao thông có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Nhưng có nhiều người cho rằng, việc uống rượu bia khiến họ bị mất năng lực hành vi dân sự, do đó họ không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Vậy theo quy định của pháp luật, ý kiến trên có đúng không? Trong phạm vi bài viết này, Công ty luật Winlegal sẽ giải đáp câu hỏi trên.
Mục lục
1. Cơ sở pháp lý
2. Năng lực hành vi là gì?
Năng lực hành vi của cá nhân là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình
Cùng với năng lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự là thuộc tính của cá nhân, tạo thành tư cách chủ thể độc lập của cá nhân.
3. Khái niệm năng lực trách nhiệm hình sự
Năng lực trách nhiệm hình sự là năng lực có thể phải chịu trách nhiệm hình sự của một người nếu thực hiện hành vi phạm tội. Năng lực trách nhiệm hình sự là một dạng năng lực pháp lí. Nhà nước xác nhận năng lực này dựa trên các cơ sở:
Thứ nhất, người có năng lực trách nhiệm hình sự phải là người có năng lực nhận thức và năng lực điều khiển hành vi theo đòi hỏi của xã hội và
Thứ hai, người có năng lực trách nhiệm hình sự là người có độ tuổi phù hợp với chính sách hình sự của nhà nước trong giai đoạn cụ thể.
Do đó người đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình mà thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội thì không phải chịu trách nhiệm hình sự (điều 21 Bộ luật hình sự 2015)
4. Uống rượu bia mất năng lực hành vi có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Theo điều 21 bộ luật hình sự 2015 thì uống rượu bia không thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự. Bên cạnh đó điều 13 bộ luật hình sự 2015 quy định người phạm tội trong tình trạng mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình do dùng rượu, bia hoặc chất kích thích mạnh khác, thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự. Vậy uống rượu bia gây tai nạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Vậy tại sao pháp luật lại quy định như thế? Người say do uống rượu bia thường bị mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi ở các mức độ khác nhau: Có người mất hoàn toàn khả năng, có người mất một phần khả năng đã dẫn đến việc điều khiển hành vi không chính xác gây ra tai nạn.
Vậy đáng nhẽ họ cũng nên được miễn trách nhiệm hình sự? Tuy nhiên theo các nhà làm luật, việc họ bị mất hoặc bị hạn chế khả năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi là do tự họ gây nên, họ tự nguyện tước bỏ hoặc họ tự đặt mình vào tình trạng không thể nhận thức điều khiển hành vi của mình, cho nên họ được coi là người có lỗi đối với tình trạng say của mình và họ vẫn được coi là người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự khi họ thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội. Vì vậy, phạm tội trong tình trạng say do dùng rượu, bia không được coi là một trong những căn cứ miễn trách nhiệm hình sự.
So với quy định về “Người có khó khăn trong nhận thức, hành vi” theo quy định tại Điều 23 của Bộ luật Dân sự năm 2015 được hiểu : chủ thể do tình trạng thể chất hoặc tinh thần mà không đủ khả năng nhận thức và khả năng làm chủ hành vi của mình, tuy nhiên trường hợp này được hiểu là do tình trạng khách quan của một người. Còn đối với hành vi phạm tội do sử dụng bia, rượu, chất kích thích khác là do chủ thể đó thực hiện do ý chí chủ quan của bản thân. Họ nhận thức được tác hại và những rủi ro xảy ra của các chất này nếu như lạm dụng quá mức nhưng họ vẫn đưa những chất kích thích này vào cơ thể, đôi khi là “cố ý” sử dụng các chất này để thực hiện hành vi phạm tội của mình một cách dứt khoát hơn.
Theo đó, Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định người say rượu, bia, chất kích thích khác phạm tội vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự. Quy định này đúng đắn ở điểm: nếu họ được miễn trách nhiệm thì nhiều đối tượng sẽ lợi dụng vào quy định này để phạm tội hoặc cố tình phạm tội do tự tin phạm tội trong trạng thái này sẽ được miễn hay giảm nhẹ tội.
Trên đây là những giải đáp về vấn đề uống rượu bia mất năng lực hành vi có phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Quý khách có nhu cầu muốn tìm hiểu thông tin xin liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH WINLEGAL
Trụ sở chính (văn phòng giao dịch): Lô 09 khu N1 ngõ 1, đường Nguyễn Hoàng Tôn, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, TP. Hà Nội
Điện thoại: 0246.29.33.222/ 0976.718.066
Chuyên viên: Thảo My
