Khi tiến hành hỏi cung bị can thì điều tra viên phải tiến hành theo trình tự pháp luật quy định. Trong phạm vi bài viết này, Công ty luật Winlegal sẽ tìm hiểu về trình tự hỏi cung bị can.
Thông tư liên tịch số 03/2018/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BQP Quy định về phối hợp giữa Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Cơ quan thanh tra trong việc trao đổi thông tin về tội phạm và giải quyết kiến nghị khởi tố được phát hiện thông qua hoạt động thanh tra
2. Hỏi cung bị can là gì?
Dưới góc độ khoa học điều tra tội phạm, hỏi cung bị can là “biện pháp điều tra được tiến hành nhằm thu thập lời khai của bị can về các tình tiết có liên quan đến vụ án, phục vụ công tác điều tra và xử lý đối với vụ án đó.
Từ định nghĩa trên có thể thấy:
– Vị trí của hỏi cung bị can là một trong những biện pháp điều tra cơ bản của giai đoạn điều tra vụ án hình sự
– Mục đích của hỏi cung bị can là thu thập và mô tả theo trình tự tố tụng hình sự thật đầy đủ, chính xác, khách quan lời khai của bị can về vụ án hình sự, hành vi phạm tội của bị can cùng đồng bọn và những tin tức, tài liệu khác mà bị can biết có ý nghĩa đối với hoạt động điều tra, xử lý vụ án và phòng ngừa phạm tội.
– Việc hỏi cung sẽ do điều tra viên, kiểm sát viên thực hiện.
3. Nguyên tắc hỏi cung bị can
Quá trình tiến hành hỏi cung bị can phải bảo đảm nguyên tắc sau:
– Tuyệt đối khách quan, thận trọng;
– Nguyên tắc pháp chế;
– Nguyên tắc bảo đảm tính toàn diện, đầy đủ, bí mật thông tin.
Điều tra viên, cán bộ điều tra, kiểm sát viên, kiểm tra viên bức cung, dùng nhục hình đối với bị can thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.
4. Trình tự hỏi cung bị can
Theo Điều 183 Bộ luật Tố tụng hình sự, việc hỏi cung bị can được thực hiện như sau:
– Trước khi tiến hành hỏi cung lần đầu: Điều tra viên phải giải thích cho bị can biết rõ quyền và nghĩa vụ theo quy định. Việc này phải ghi vào biên bản.
Trường hợp vụ án có nhiều bị can thì hỏi riêng từng người và không để họ tiếp xúc với nhau. Có thể cho bị can viết bản tự khai của mình;
– Thực hiện hỏi cung bị can:
+ Không hỏi cung bị can vào ban đêm, trừ trường hợp không thể trì hoãn được (phải ghi rõ lý do vào biên bản);
+ Kiểm sát viên hỏi cung bị can trong trường hợp bị can kêu oan, khiếu nại hoạt động điều tra hoặc có căn cứ xác định việc điều tra vi phạm pháp luật hoặc trong trường hợp khác khi xét thấy cần thiết.
+ Việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh;
+ Việc hỏi cung bị can tại địa điểm khác được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh theo yêu cầu của bị can hoặc của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
Theo đó, tại khoản 1, 2 Điều 2 Thông tư liên tịch số 03/2018/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BQP quy định ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh là việc sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật để ghi lại âm thanh hoặc hình ảnh có âm thanh trong quá trình hỏi cung bị can.
Phương tiện, thiết bị kỹ thuật sử dụng để ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh là phương tiện, thiết bị ghi âm thanh hoặc ghi hình có âm thanh gồm: Thiết bị thu hình ảnh, âm thanh, đầu ghi hình, máy chủ, các phương tiện thiết bị kỹ thuật khác sử dụng để ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh theo quy định.
5. Xử lý hành vi bức cung, nhục hình
Theo “khoản 5 Điều 190 Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định: “5. Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên bức cung, dùng nhục hình đối với bị can thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự.”
Như vậy, bức cung, nhục hình là những hành vi bị cấm trong hỏi cung bị can. Cơ quan có thẩm quyền thực hiện hành vi bức cung, dùng nhục hình có thể bị xử lý hình sự về Tội bức cung, Tội dùng nhục hình quy định tại Bộ luật Hình sự. Cụ thể:
– Tội Bức cung (Điều 374 Bộ luật Hình sự 2015):
+ Khung 01:
Phạt tù từ 06 tháng – 03 năm: Người nào trong hoạt động tố tụng mà sử dụng thủ đoạn trái pháp luật ép buộc người bị lấy lời khai, người bị hỏi cung phải khai ra thông tin liên quan đến vụ án, vụ việc.
+ Khung 02:
Phạt tù từ 02 – 07 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp:
Phạm tội 02 lần trở lên;
Đối với 02 người trở lên;
Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
Dùng nhục hình hoặc đối xử tàn bạo, hạ nhục nhân phẩm người bị lấy lời khai, người bị hỏi cung;
Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
Dẫn đến làm sai lệch kết quả khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử;
Ép buộc người bị lấy lời khai, người bị hỏi cung phải khai sai sự thật.
+ Khung 03:
Phạt tù từ 07 – 12 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp:
Làm người bị bức cung tự sát;
Dẫn đến bỏ lọt tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng; người thực hiện tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng.
+ Khung 04:
Phạt tù từ 12 – 20 năm hoặc tù chung thân nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp:
Làm người bị bức cung chết;
Dẫn đến làm oan người vô tội;
Dẫn đến bỏ lọt tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; người thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Ngoài ra, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề từ 01 – 05 năm.
– Tội dùng nhục hình (Điều 373 Bộ luật Hình sự 2015):
+ Khung 01:Phạt tù từ 06 tháng – 03 năm: Người nào trong hoạt động tố tụng mà dùng nhục hình hoặc đối xử tàn bạo, hạ nhục nhân phẩm của người khác dưới bất kỳ hình thức nào.
+ Khung 02: Phạt tù từ 02 – 07 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp:
Phạm tội 02 lần trở lên;
Đối với 02 người trở lên;
Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
Gây thương tích hoặc gây thiệt hại về sức khỏe cho người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% – 60%.
+ Khung 03: Phạt tù từ 02 – 07 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp:
Gây thương tích hoặc gây thiệt hại về sức khỏe cho người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
Làm người bị nhục hình tự sát.
+ Khung 04:
Phạt tù từ 12 – 20 năm hoặc tù chung thân nếu phạm tội làm người bị nhục hình chết.
Trên đây là những giải đáp về trình tự hỏi cung bị can theo quy định của pháp luật. Quý khách có nhu cầu muốn tìm hiểu thông tin xin liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH WINLEGAL
Trụ sở chính (văn phòng giao dịch): Lô 09 khu N1 ngõ 1, đường Nguyễn Hoàng Tôn, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, TP. Hà Nội
